Een sociaal veilige werkplek creëren, hoe doe je dat? #tothier

Iedereen heeft recht op goede en veilige zorg. Maar helaas kreeg de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in 2020 140 meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag door zorgverleners. Daarom zet de IGJ zich in voor het creëren van een veilige zorgrelatie; waarin bewustwording, preventie en interventie centraal staan.

Echter, een veilige zorgrelatie is niet alleen richting cliënten. Ook op de werkvloer, richting collega’s en concullega’s, moet een veilige relatie worden geagendeerd en gestimuleerd.

Want een sociaal veilige werkplek heeft niet alleen invloed op de zorgrelatie, maar ook op de kwaliteit van de zorg én de zorgverlener.

Wat is ongewenst of grensoverschrijdend gedrag?

Ongewenst gedrag en grensoverschrijdend gedrag worden regelmatig door elkaar gebruikt. De twee termen lijken dan ook veel op elkaar.

Met ongewenst gedrag wordt er gedoeld op pesten, (seksuele) intimidatie, discriminatie en agressie. Grensoverschrijdend gedrag is een verzamelnaam voor ongewenst seksueel gedrag; denk bijvoorbeeld aan schunnige opmerkingen, ongewenste aanrakingen of aanranding.

Het kan soms moeilijk zijn om ongewenst of overschrijdend gedrag te benoemen en/of bespreekbaar te maken omdat het een erg emotioneel beladen onderwerp is dat mensen persoonlijk treft; als slachtoffer ervaar je vaak schuldgevoelens en wordt je aan het twijfelen gezet, niet gehoord of wordt de ernst van de situatie genegeerd. Wij houden daarom de definitie van expertisecentrum seksualiteit Rutgers aan: Als jij vindt dat iemand over jouw grens gaat, dan is dat grensoverschrijding.

Open aanspreekcultuur

“Als iemand je aanspreekt over grensoverschrijdend gedrag, dan gaat het over de ervaring van de ander”, vertelde Mandy Lagerweij ons in een recent interview. “Wanneer je verantwoordelijkheid neemt voor het gevoel dat jouw gedrag heeft veroorzaakt, draag je bij aan de oplossing van het probleem.”

Mandy is vertrouwenspersoon bij Erisietsmisgegaan.nl en zet zich in voor een open aanspreekcultuur. Mandy: “Vaak zie je dat veroorzakers niet weten wat hun gedrag teweeg brengt. Door iemand erop te wijzen kan een probleem soms meteen worden opgelost.” Een open aanspreekcultuur werkt daarnaast preventief.

Een open aanspreekcultuur helpt namelijk om sociaal onveilige situaties te benoemen, te bespreken en op te lossen voordat deze overgaan in (structureel) ongewenst of grensoverschrijdend gedrag.

Sociaal onveilige werksituaties voorkomen

Sociaal onveilige situaties staan niet altijd gelijk aan ongewenst of grensoverschrijdend gedrag. Maar vaak zijn het wel duidelijke aanleidingen die zorgen voor onderlinge spanning of zelfs een angstcultuur. Hierdoor kan ongewenst gedrag worden genormaliseerd op de werkvloer.

Voorbeelden van sociaal onveilige werksituaties:

Niemand reageert op iemands vraag tijdens een (online) vergadering.
Iemand zit altijd alleen tijdens pauzes.
Iemand klaagt (constant) over iets of iemand, zonder zelf eigenaarschap te nemen over het onderwerp.
Iemand wordt genegeerd en/of weggezet als ‘overgevoelig’ wanneer hij of zij aangeeft zich ergens onprettig bij te voelen.

Sociaal onveilige werksituaties zijn veelal korte momenten of ‘gewoontes’, maar kunnen langdurig effect hebben. Daarom is het belangrijk om sociaal onveilig gedrag zo snel mogelijk tot een halt te roepen; hierin is een open aanspreekcultuur erg belangrijk, maar ook sociaal leiderschap, duidelijk beleid en integriteit. Een vertrouwenspersoon kan hierin een grote bijdrage leveren.

Vertrouwenspersoon van Erisietsmisgegaan.nl

Een vertrouwenspersoon is een onafhankelijk aanspreekpunt voor cliënten en/of medewerkers binnen een organisatie. Je kunt bij een vertrouwenspersoon terecht wanneer je te maken hebt (gehad) met ongewenst of grensoverschrijdend gedrag.

Daarnaast informeert, signaleert en adviseert onze vertrouwenspersoon jouw organisatie. Dit kan o.a. met behulp van voorlichting en/of trainingen om veilig sociaal gedrag te bevorderen.

Wil jij gebruik maken van onze vertrouwenspersoon? Neem contact met ons op via info@erisietsmisgegaan.nl of +31 (0) 35 20 31 585.