Jason Bhugwandass: Een stem voor jongeren in de jeugdzorg

Hoe ga je verder als je zelf vastzit in een systeem dat je beschadigt? Voor Jason Bhugwandass was het antwoord duidelijk: door te vechten voor verandering. Jason, die zelf tijd doorbracht in de gesloten jeugdzorg, zette in 2024 de zorgsector op scherp met zijn persoonlijke verhaal en zijn onderzoek naar de misstanden in ZIKOS-afdelingen (Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie). Wat hij ontdekte, veranderde niet alleen zijn leven, maar ook dat van vele anderen.

Een persoonlijke missie

Jason bracht een deel van zijn jeugd door in de gesloten jeugdzorg, waar hij de soms harde realiteit van dit systeem zelf ervoer: in plaats van ondersteuning stonden straffen en isolatie centraal. Hij begon zijn eigen ervaringen op te schrijven, maar sprak ook met andere jongeren. Uiteindelijk verzamelde hij de verhalen van 51 jongeren die allemaal op ZIKOS-afdelingen hadden gezeten.

Wat ging er mis op de ZIKOS-afdelingen?
ZIKOS-afdelingen zijn bedoeld voor jongeren die zich in een crisissituatie bevinden. In theorie zouden deze plekken een veilige basis moeten bieden, maar in de praktijk bleek dit vaak het tegenovergestelde. Jongeren gaven aan dat ze:

• Langdurig geïsoleerd werden, soms zonder duidelijke reden of perspectief.
• Weinig of geen echte hulp kregen om hun problemen te begrijpen of op te lossen.
• Mishandeling en intimidatie meemaakten, wat zorgde voor wantrouwen tegenover begeleiders.
• Als lastig werden gezien, in plaats van als jongeren die hulp nodig hadden.

Voor veel jongeren voelde het eerder alsof ze werden ‘opgesloten’ dan geholpen. Jason vond dat dit moest stoppen en zette alles op alles om hier aandacht voor te vragen.

Hoe Jason verandering bracht
Met alle verhalen die hij verzamelde, zocht Jason de publiciteit. Hij sprak met beleidsmakers, media en zorginstellingen om de problemen onder de aandacht te brengen. Hij weigerde stil te blijven en stelde kritische vragen: Waarom worden jongeren zo behandeld? Waarom ontbreekt het aan echte zorg en ondersteuning?

Dankzij zijn vasthoudendheid werden er in 2024 tijdelijke opnamestops ingesteld op een aantal ZIKOS-afdelingen. Ook zette hij aan tot een bredere discussie over de aanpak van jongeren in de jeugdzorg. Voor zijn inspanningen kreeg Jason de Clara Meijer-Wichmann Mensenrechtenpenning, een belangrijke erkenning voor zijn werk.

In zijn eigen woorden:

“Hoe we omgaan met kwetsbare jongeren, zegt veel over ons als samenleving. Het is tijd om verantwoordelijkheid te nemen.”

Wat we van Jason kunnen leren
Jason’s werk herinnert ons eraan hoe belangrijk het is om te luisteren naar de mensen waar het écht om gaat. Zijn persoonlijke ervaringen en die van andere jongeren laten zien dat zorg pas écht effectief is als er aandacht is voor de mens achter het probleem. Het verhaal van Jason inspireert ons om te blijven streven naar een zorgsysteem dat eerlijk, menselijk en ondersteunend is